Było zwiedzanie, wystawa, artefakty, stare zdjęcia. Był koncert i to nie jeden. Na scenie Domu Ukraińskiego w Przemyślu wysłąpił etno-elektro zespół GG Hulayhorod, legendarny zespół Haydamaky, śpiewaczka operowa Justyna Bluj, a także zepoły śpiewu tradycyjnego Krajka i Krajeczka. Był również Hopak w wykonaniu zespołu Arkan. Na zakończenie wydarzenie uświetnił występ Ukraińskiego męskiego chóru Żurawli. W dniach 27-29 września 2024 r. świętowaliśmy 120. lecie naszego wyjątkowego Domu dla Wszystkich.
Podczas uroczystości Dom Ukraiński w Przemyślu odwiedziło ponad 400 osób. Przeprowadziliśmy 4 wycieczki, aby porozmawiać o historii Domu i jego zmianach na przestrzeni ostatnich lat. Podczas Koncertu Galowego nagrodziliśmy ponad 20 osób, które pomagają w rozwoju i remoncie Domu Ukraińskiego. Koncert Galowy trwał aż 3 godziny. Podczas bankietu odbywa się aukcja charytatywna gdzie zebraliśmy ponad 18 000 złotych na potrzeby Domu.
Dom Ukraiński budowali i budują wyjątkowi, utalentowani ludzie. To oni każdego dnia tworzą otwartą przestrzeń spotkań, poznania, a także odważnie i odpowiedzialnie inicjują dialog na polsko-ukraińskim pograniczu. Jako mniejszość narodowa nie czekamy na zaproszenie, lecz sami podejmujemy działania obywatelskie, jak wszyscy świadomi mieszkańcy Przemyśla. I cieszymy się, że nie jesteśmy w tym sami, że możemy liczyć na was.
Nowy rozdział w historii Domu Ukraińskiego rozpoczął się 21 marca 2011 r., gdy po długich staraniach udało się odkupić budynek za 1% wartości. Remont Domu Ukraińskiego został podzielony na etapy, plan podlegał ciągłej współpracy z Podkarpackim Urzędem Konserwatora Zabytków. Dziś, w końcu, po 13 latach od początku prac remontowych, możemy obserwować ich zdumiewające efekty.
Dom Ukraiński w Przemyślu gościł m.in., pisarza Andrzeja Stasiuka, sopranistkę Olgę Pasicznyk, znakomitego aktora Andrzeja Seweryna, pierwszą damę polskiego kina Krystynę Jandę, a także jednocześnie dwie wybitne pisarki: znaną jako intelektualny głos Ukrainy - Oksanę Zabużko i polską noblistkę Olgę Tokarczuk. W działaniach Domu Ukraińskiego staramy się budować kulturalne mosty, łączyć głosy polskie i ukraińskie we wspólną opowieść o tej części świata.
Na początku XX w. nad budową Domu Ukraińskiego w Przemyślu czuwał doktor Teofil Kormosz - adwokat, działacz społeczny, poseł do Sejmu Krajowego Galicji to ważna postać dla historii Przemyśla. Był nie tylko inicjatorem i koordynatorem budowy Domu Ukraińskiego, ale także urodzonym liderem, wizjonerem i, jakbyśmy dziś powiedzieli, także biznesmanem. Zorganizował m.in. sieć społecznych kas oszczędnościowych, które pracowały na życie kulturalne społeczności ukraińskiej w Przemyśla. Teofil Kormosz przyczynił się do budowy ukraińskiej szkoły podstawowej na ul. Smolki, dziewczęcego instytutu przy ul. Kapitulnej oraz Bursy św. Mikołaja przy ul. Basztowej. Jak widać, niemała część krajobrazu wielokulturowego Przemyśla to właśnie jego zasługa.
Obecnie, w Domu Ukraińskim życie kulturalne tworzą między innymi liczni artyści i artystki z Ukrainy. Rezydencje artystyczne w Domu Ukraińskim to program wsparcia ukraińskich twórczyń i twórców, który prowadzimy od marca 2023 r. Każdego miesiąca przyjeżdżają do nas nowi artyści i artystki: pisarze, dramaturdzy, poetki, performerki, muzycy - jak w tym miesiącu - ale też aktorki, malarki czy inne osoby twórcze działające na granicy gatunków i stylów. Są to osoby z całej Ukrainy, głównie kobiety, często z dziećmi, w tym rodziny z terenów okupowanych, osoby które straciły dom, bliskich, albo których bliscy służą właśnie na froncie. Staramy się im stworzyć warunki do odpoczynku, nabrania sił, twórczej refleksji. Bardzo często jej efekty dotyczą naszego Domu, bo nasz Dom staje się także ich Domem. To doświadczenie bardzo poruszające i ważne.
Oprócz gości i gościń z Ukrainy w Domu Ukraińskim od 12 lat w Domu działa zespół śpiewu tradycjego Krajka. Krajka jest obecnie muzycznym głosem Dom Ukraińskiego, z czego jesteśmy szczególnie dumni patrząc na jej dokonania w środowisku polskich i ukraińskich folklorystów, znawców tradycyjnej muzyki. Ponadto, gdyby nie Krajka, nie wiedzielibyśmy dziś jak brzmiały 100 lat temu pograniczne etniczicznie podprzemyskie, podjarosławskie, podlubaczowskie wsie. Praca, którą wykonuje Krajka to odtwarzanie pieśni nie tylko z przepastnych archiwów np. Oskara Koldberga, ale przede wszystkim - spotkania ze starszymi osobami, które dawne pieśni pamiętają i mogą zaśpiewać. Czasem ich głos i śpiew udaje się uwiecznić w ostatnim momencie.
Chcemy także być miejscem dla wymiany doświadczeń dla Ukraińców i Polaków, Polek i Ukrainek oraz do wspólnej nauki głębokiego porozumienia, dialogu, dbania i rozwijania demokracji. Chcemy wspierać Ukrainę w jej walce oraz w jej drodze do pełnego członkostwa w Unii Europejskiej. Jesteśmy pewni, że niewielkie, lecz ważne miasto Przemyśl na granicy Polski i Ukrainy, świadome swojej wagi i tożsamości, jest najlepszym miejscem dla tego typu działań.
